Թեև դուդուկն ավանդաբար եղել է Հայաստանում ամենատարածված փողային գործիքը, ներկայումս կան մի շարք այլ փողային գործիքներ, որոնք բավարարում են յուրաքանչյուր երաժշտական համատեքստի հատուկ կարիքները: Դուդուկից ստացված հիմնական գործիքներից կարելի է նշել Շվին, Զուռնան, Բլուլը և Պքուն։
Բացահայտեք բոլոր հայկական փողային գործիքները այս բլոգում և իմացեք ավելին դրանց արտաքին տեսքի և դրանց աշխատանքի մասին:
Լա Զուռնա
Զուռնան՝ պարսկերեն «زورنه» (զուր՝ տոնակատարություն և նեյ՝ եղեգ), փողային գործիք է, որը տարածված է ողջ Կովկասում, Անատոլիայում և արաբական աշխարհում։ Նրա ճչացող և ճնշող տոնայնությունը թույլ է տալիս նրան լինել տոնակատարությունների ժամանակ նախընտրելի գործիքը:
Նրա գործելաոճը նման է դուդուկի գործելաոճին, դա դիատոնիկ մասշտաբով լարված գործիք է կրկնակի եղեգով, հնչերանգների և կիսահնչյունների նվագը նույնական է դուդուկի նվագին։
Զուռնան օգտագործվում է ավանդական պարային նվագախմբերում, միշտ ուղեկցվում է լուրջ հարվածային գործիքներով, ինչպիսիք են Դհոլը կամ Կոպալը, այդպիսով ստեղծելով աշխույժ և ուրախ ռիթմ:
Ավագ Մարգարյանի «Ռոստոմի և Զատիկ Զատիկ»-ի մեկնաբանությունը
Շվի
Հայկական Շվին կարելի է դիտել որպես պիկոլո կամ ձայնագրիչ։
Նրա նվագելն առանձնանում է շատ բարձր տեմբրով։ Այն մենակատար գործիք է, որը շատ գույն է հաղորդում արագ մեղեդիներին՝ նաև իր նվագելու ճկունության շնորհիվ։
Նրա գործելաոճը նման է դուդուկի գործելաոճին, դա դիատոնիկ մասշտաբով լարված գործիք է, հնչերանգների և կիսահնչյունների նվագը նույնական է դուդուկի նվագին։
Շվին հնչում է բոլոր երաժշտական ոճերում, բայց մենք հաճախ այն կգտնենք ավանդական նվագախմբերում, հաճախ որպես նվագախմբի ամենաբարձր գործիք:
Տիգրան Խոջայանի «Յայլավոր յարս»-ի կատարումը Շվիում
The Pku
Հայկական Pku-ն կարող է դիտվել որպես զուռնայի երկարացում, քանի որ այն ավանդական պարերի համար օգտագործվող շքեղ գործիք է:
Դրա նվագարկումն առանձնանում է զուռնայի համեմատ մի փոքր ավելի կլոր և պատված տոնով, ինչը գործիքը դարձնում է ավելի «վավերական», այն ավելի շատ օգտագործվում է նաև գյուղական վայրերում։ Pku-ն հաճախ նախընտրում են Հայկական լեռնաշխարհից էթնիկական ստեղծագործություններ նվագելու համար:
Նրա գործելաոճը նման է դուդուկի և զուռնայի գործելաոճին, դա դիատոնիկ սանդղակով լարված գործիք է, հնչերանգների և կիսահնչյունների նվագը նույնական է դուդուկի և զուռնայի նվագին։
Զուռնան օգտագործվում է ավանդական պարային նվագախմբերում, միշտ ուղեկցվում է այնպիսի լուրջ հարվածային գործիքներով, ինչպիսիք են Դհոլը կամ Կոպալը, այդպիսով ստեղծելով աշխույժ և ուրախ ռիթմ...
Նորայր Գափոյանի իմպրովիզացիան Պկուում
The Blul
Բլուլը (հայերեն Բլուլ) ծիրանի փայտից պատրաստված երկար թեք ֆլեյտա է Հայաստանից, որը բավականին մոտ է Նեյին կամ Կավալին։
Նրա գործելաոճը տարբերվում է դուդուկի ռեժիմից։ Իսկապես, դա քրոմատիկ մասշտաբով լարվող գործիք է, ի տարբերություն Դուդուկի, որը լարվում է դիատոնիկ սանդղակով:
Blul-ը հնչում է բոլոր երաժշտական ոճերում, հաճախ այն կգտնենք ավանդական նվագախմբերում, հաճախ որպես նվագախմբի ամենապոետիկ գործիք:
Ավագ Մարգարյանի մեկնաբանությունը Բլուլ
Պարկապզուկ (պարկապզուկ)
Հայկական պարկապզուկը ( Պարկապզուկ) պարկապզուկի տարբերակն է, որն առաջին անգամ հայտնաբերվել է մ.թ.ա. 1300 թվականին, Արևմտյան Հայաստանի տարածքում։
Պարկապզուկը գործիք է, որը կազմված է գրպանից կամ կենդանիների մաշկից պատրաստված պայուսակից, որի մեջ օդ է փչում կամ նվագողի բերանով: Այնուհետև տանկի մեջ պարունակվող օդը շարունակաբար փախչում է դեպի փայտե խողովակներ: Այս խողովակները ծակված են նվագելու անցքերով, որոնք, ինչպես ֆլեյտայի վրա, փակվում կամ բացվում են մատներով՝ մեղեդին արտադրելու համար։
Մեղեդու մեկնաբանություն Պարկապզուկում
Աղբյուրներ
Շապիկի պատկեր՝ https://www.malakoff.fr/51-1197/agenda/fiche/concert-de-duduk.htm